Πριν από μερικές δεκαετίες, τα μουλάρια εργασίας, τα γαϊδουράκια και τα ντόπια Γεωργαλίδικα άλογα ήταν ένα κοινό χαρακτηριστικό της καθημερινής ζωής στα χωριά της Κρήτης. Η ζωή κυλούσε με πιο ήπιους ρυθμούς. Χωρίς θόρυβο από τα αυτοκίνητα, με καθαρότερο αέρα και ασφαλέστερους δρόμους για τους πεζούς, ένας πιο αρμονικός ρυθμός ζωής. Αν και εκείνες οι εποχές δεν είναι πολύ μακρινές, μας δίνουν την αίσθηση ενός διαφορετικού κόσμου.
Ένα παράθυρο σε αυτό το παρελθόν ανοίγει όταν κάποιος επισκέπτεται το παγκοσμίως διάσημο Φαράγγι της Σαμαριάς στη νοτιοδυτική Κρήτη. Εθνικό Πάρκο της Ελλάδας από το 1962 και ενταγμένο στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας της UNESCO. Το φαράγγι της Σαμαριάς δημιουργήθηκε από ένα μικρό ποτάμι που τρέχει ανάμεσα στα Λευκά Όρη καθώς και από τις τεκτονικές κινήσεις των πλακών της Γης. Το φαράγγι έχει μήκος 13 χλμ., ξεκινώντας από υψόμετρο 1.250 μ. στη βόρεια είσοδο, καταλήγοντας στις ακτές του Λιβυκού Πελάγους στην Αγία Ρουμέλη. Το χωριό Σαμαριά που βρίσκεται ακριβώς μέσα στο φαράγγι εγκαταλείφθηκε από τους τελευταίους εναπομείναντες κατοίκους μετά το 1962 για να δημιουργηθεί ο χώρος για το πάρκο. Ωστόσο, το προσωπικό της Μονάδας Διαχείρισης του ΟΦΥΠΕΚΑ και της Δασικής Υπηρεσίας ζει εκεί το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μαζί με τα ιπποειδή εργασίας του πάρκου.
Ο οδοντοτεχνικός ιπποειδών Άλκης Γκέσκος επισκέφθηκε (μετά από πρόσκληση της Μονάδας Διαχείρισης, στις 24 Απριλίου 2025) τα ζώα στις χειμερινές μη επισκέψιμες για τουρίστες εγκαταστάσεις. Εκεί, δέχονται φροντίδα και ανακτούν τις δυνάμεις τους προτού επιστρέψουν στην καλοκαιρινή τους εργασία.
Η οδοντιατρική περίθαλψη είναι ζωτικής σημασίας για τα ιπποειδή καθώς έχει άμεσο αντίκτυπο στη μάσηση, την πέψη και τη διατήρηση καλής θρεπτικής κατάστασης, αλλά και γενικότερα της συνολικής τους υγείας και διάθεσης. Τα οδοντικά προβλήματα μπορούν να οδηγήσουν σε μια σειρά από άλλα προβλήματα, όπως η απώλεια βάρους, κακή διάθεση, κακή απόδοση στην εργασία αλλά και κολικοί.
Ο Άλκης εξέτασε επτά μουλάρια και ένα άλογο. Εκτός από τις αιχμηρές οδοντικές ακίδες που αποτελούν την ετήσια ρουτίνα φροντίδας, διορθώθηκε ένα κυματοειδές στόμα και κάποια μικρά οδοντικά άγκιστρα, ενώ αφαιρέθηκε οδοντική τρυγία από κοπτήρες και κυνόδοντες. Χάρη στην ετήσια φροντίδα, όλα τα στόματα ήταν σε πολύ ικανοποιητική κατάσταση.
Οδοντιατρική περίθαλψη προσφέρθηκε και σε έναν ιδιαίτερο ασθενή, στον ηλικιωμένο Μάκη, ο οποίος, παρά το γεγονός ότι λείπουν όλοι οι άνω κοπτήρες του, απολαμβάνει τη συνταξιοδότησή του και την καλή φροντίδα.
Τα κάποτε ιδιαίτερα διστακτικά και κάποιες φορές αντιδραστικά ζώα, έχουν προσαρμοστεί πλήρως στην ετήσια οδοντιατρική τους θεραπεία και πλέον παραμένουν ήρεμα και υπομονετικά.
Μετά το πέρας της επίσκεψης, η Ειδικός Δασικής Προστασίας Μαρία Αξυπολύτου και η Μονάδα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Σαμαριάς και Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Κρήτης, εξέφρασαν μέσω ενός ευχαριστήριου εγγράφου την ικανοποίησή τους για την προσφορά του Προγράμματος Φροντίδας Ιπποειδών. Επιπλέον, εξέφρασαν την εκτίμησή τους για τη συνέπεια, την τεχνική κατάρτιση και τον επαγγελματισμό του οδοντοτεχνικού ιπποειδών της ομάδας μας, αλλά και την ηρεμία και τον σεβασμό του προς τα ζώα.
Για πάνω από δύο δεκαετίες, το Πρόγραμμα Φροντίδας Ιπποειδών συμβάλλει με υπερηφάνεια στη διάδοση της σημασίας της υπεύθυνης ιδιοκτησίας ζώων όχι μόνο σε απλούς πολίτες αλλά και σε οργανισμούς, δημόσιους φορείς και επιχειρήσεις. Στη Μονάδα Διαχείρισης κατανοούν πλήρως τη σημασία της προληπτικής υγείας και ευζωίας των ιπποειδών εργασίας ενώ από φέτος ενσωμάτωσαν και την οδοντιατρική φροντίδα στο ετήσιο πρόγραμμά τους.
Στο Φαράγγι της Σαμαριάς, τα μουλάρια και τα άλογα που εργάζονται είναι τα μόνα μέσα μεταφοράς. Μεταφέρουν προμήθειες, υλικά και εργαλεία για τη συντήρηση των μονοπατιών και παίζουν βασικό ρόλο στη διατήρηση της καθαριότητας του πάρκου μεταφέροντας τα απορρίμματα εκτός περιοχής. Λειτουργούν ακόμη και ως «ασθενοφόρα» σε περίπτωση ασθενών ή τραυματιών.
Αυτά τα ζώα δεν είναι απλώς μέρος του πάρκου, είναι απαραίτητα για τη διατήρησή του. Η διασφάλιση της ευημερίας τους είναι τόσο ευθύνη, όσο και τιμή. Θα συνεχίσουμε να προσφέρουμε την εμπειρία και την υποστήριξή μας στα ζώα εργασίας του φαραγγιού και στους ανθρώπους που τα φροντίζουν.